Chỉ số bilirubin

Trả lời câu hỏi Chỉ số bilirubin

Về sự hình thành Bilirubin (Bil), ba mẹ có thể hiểu đơn giản thế này ba mẹ ạ.

Sau khi trẻ ra đời, những ngày đầy sẽ có hiện tượng tan máu, đó là quá trình biến đổi cấu tạo máu giúp trẻ thích nghi với đời sống ngoài tử cung. Tan máu sẽ làm vỡ hồng cầu và giải phóng Hemoglobin (Hb).

Hb tiếp tục thông qua quá trình biến đổi trở thành Bilirubin gián tiếp (hay chính là Bilirubin tự do). Bilirubin gián tiếp có sắc tố màu vàng cam, chất này không tan trong nước, có thể đi qua hàng rào máu não nên khi tích tụ sẽ gây tổn thương não, tổn thương thần kinh.

Chưa dừng lại ở đó, Bil gián tiếp sẽ tiếp tục được vận chuyển tới gan, ở đây Bil gián tiếp gắn với một chất gọi là acid glucoronic tạo thành Bil liên hợp (hay Bil trực tiếp). Qua một vài quá trình biến đổi nữa, Bil sẽ được đào thải ra ngoài qua phân và nước tiểu.

Bilirubin toàn phần là tổng của Bilirubin gián tiếp và Bilirubin trực tiếp.

Ở trẻ sơ sinh, tốc độ tan máu xảy ra nhanh, chức năng đào thải Bilirubin lại kém nên Bilirubin dễ tích tụ lại gây tình trạng vàng da. Tóm lại:

Sự tăng Bil toàn phần cho biết tình trạng tăng Bil nói chung trong cơ thể. Tuy nhiên chưa thể biết rõ nguyên nhân, có thể tăng tan máu làm tăng Bil gián tiếp hoặc nguyên nhân tại gan, tắc mật mà sẽ làm tăng Bil trực tiếp hoặc cả 2.

Sự tăng Bil trực tiếp hay gián tiếp sẽ giúp định hướng nguyên nhân tăng Bil và vàng da để tìm phương án điều trị.

Chỉ số bilirubin bình thường được quy định như sau:

- Bilirubin toàn phần: Dưới 10mg/dl hoặc 171μmol/L ở trẻ sơ sinh và từ 0,3 - 1,2 mg/dl hoặc 5,1 - 20,5 μmol/L ở trẻ trên 1 tháng tuổi.

- Bilirubin trực tiếp: Từ 0 - 0,4 mg/dl hoặc 0 - 7 μmol/L.

- Bilirubin gián tiếp: Từ 0,1 - 1,0 mg/dL hoặc 1 - 17 μmol/L.

- Tỷ lệ bilirubin trực tiếp/bilirubin toàn phần: Dưới 20%.

Ở trẻ sơ sinh, Bil những ngày đầu sau sinh sẽ tăng cao trong máu và sau đó giảm dần. Chỉ số Bil trên 5mg/dl (hay 85 umol/l) sẽ thấy được biểu hiện vàng da trên lâm sàng.

Nguồn tham khảo : Tài liệu giảng dạy Bộ môn Nhi và Bộ môn Hóa Sinh trường ĐH Y Hà Nội.

Được kiểm duyệt bởi Thạc sĩ - Bác sĩ nội trú Trần Vĩnh Phú - Chuyên ngành Nhi thần kinh và phát triển Bệnh viện đại học Y Dược Huế.