Viêm phổi ở trẻ sơ sinh: nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết là gì?

Viêm phổi ở trẻ sơ sinh là gánh nặng bệnh tật của ngành y tế, nếu không được can thiệp và điều trị kịp thời, trẻ phải đối mặt với nhiều biến chứng nặng nề, đe dọa nghiêm trọng sức khỏe và tính mạng. Việc nắm rõ nguyên nhân và phát hiện sớm các triệu chứng đặc trưng sẽ giúp ba mẹ “phản ứng nhanh” nếu trẻ không may mắc bệnh cũng như bảo vệ trẻ toàn diện nhất. Nội dung được kiểm duyệt bởi Bác sĩ CK I Nguyễn Thanh Duy - Founder Phòng Khám Nhi Care For Kids.

Viêm phổi ở trẻ sơ sinh là gì?

• Viêm phổi ở trẻ sơ sinh là tình trạng nhiễm trùng phổi nặng do sự tấn công của vi khuẩn, virus, ký sinh trùng, nấm,… Khi bị nhiễm trùng, các đường dẫn khí nhỏ trong phổi bị sưng nề lên và tạo ra nhiều chất nhầy, và chính chất nhầy chặn đường thở và làm giảm lượng oxy có thể đi vào cơ thể.
• Các chuyên gia y tế cảnh báo, viêm phổi là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây suy hô hấp, cần đặt nội khí quản, thở máy kéo dài, can thiệp chăm sóc khẩn cấp (ICU) và dẫn tới tăng tỷ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh, đặc biệt trẻ sinh non, trẻ nhẹ cân,…

Các loại viêm phổi ở trẻ sơ sinh

Viêm phổi có thể được phân loại theo nhiều cách khác nhau tùy vào nguyên nhân và mục đích phân loại. Tuy nhiên bệnh viêm phổi ở trẻ sơ sinh được chia thành 2 loại chính:

Viêm phổi sớm: Xuất hiện trước 3 ngày tuổi bao gồm:

• Viêm phổi bẩm sinh (dị dạng phổi bẩm sinh)

  Advertisement

Là một phần của viêm phổi sớm, mắc phải trong tử cung và thường xuất hiện ngay sau sinh. Do hít nước ối nhiễm khuẩn, các màng ối bị tổn thương , nhiễm khuẩn hoặc theo đường máu qua nhau thai

• Viêm phổi xảy ra trong khi sinh

Tình trạng này xảy ra trong khi sinh, mẹ bị viêm nhiễm đường sinh dục hoặc vỡ ối sớm, khiến vi khuẩn xâm nhập và gây nhiễm trùng đường hô hấp ở trẻ. Viêm phổi hít phân su là trường hợp nặng cần được xử lý kịp thời ngay khi sinh.

Viêm phổi muộn: Xuất hiện sau 3 ngày tuổi:

Do khi đỡ sinh và chăm sóc sau sinh, môi trường xung quanh, các dụng cụ y tế không đảm bảo khiến trẻ dễ bị vi khuẩn xâm nhập, chủ yếu gặp ở những trẻ nằm viện hoặc người mẹ vệ sinh cho trẻ chưa tốt.

Ba mẹ cần cần thường xuyên chú ý đến tình trạng của trẻ để phát hiện sớm các dấu hiệu ban đầu như sốt, bỏ bú, thở nhanh… và đưa ngay trẻ đến cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời tránh biến chứng nặng dẫn đến nguy cơ tử vong.

Nguyên nhân viêm phổi ở trẻ sơ sinh

Theo các chuyên gia, có nhiều nguyên nhân gây nên tình trạng viêm phổi ở trẻ sơ sinh nhưng thường gặp nhất là do: vi khuẩn phế cầu khuẩn Streptococcus pneumoniae, vi khuẩn Haemophilus influenzae type b (Hib), virus hợp bào đường hô hấp (RSV), Listeria, Coli, vi khuẩn Gram âm,… Ngoài ra, còn có một số nguyên nhân khác khiến bé sơ sinh bị viêm phổi như:

• Do virus: Virus là nguyên nhân gây ra 80-85% trường hợp viêm phổi ở trẻ sơ sinh, có thể thành dịch lây lan xảy ra theo mùa.

• Do các loại vi khuẩn như: S. pneumoniae, Haemophilus  influenzae, S. aureus...

• Do trẻ hít phải nước ối, phân su đã nhiễm khuẩn hoặc dịch tiết ở đường sinh dục của mẹ lúc chuẩn bị chào đời.

• Ở trẻ sơ sinh, thiếu cân: hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện, vận động cơ chưa đều đặn nên dễ bị trào ngược dạ dày (bị trớ) khiến sữa bị hít nhầm vào phổi, gây các triệu chứng thở gấp, hụt hơi, tím tái mắt. Lượng sữa hít vào càng nhiều thì triệu chứng càng nặng, có thể gây ra viêm phổi.

• Trẻ bị các bệnh như viêm da, viêm khoang miệng, viêm dây rốn cũng có thể dẫn đến viêm phổi.

• Trẻ sống trong môi trường kém vệ sinh như: không khí ô nhiễm, nước bẩn, hít nhiều khói thuốc lá,…

• Trẻ bị nhiễm lạnh khi không được ủ ấm trong mùa lạnh, hoặc ủ ấm kỹ quá;…

Khi nắm được các nguyên nhân, ba mẹ cần điều chỉnh những nguyên nhân liên quan đến môi trường sống, nhiệt độ..để giúp trẻ phòng ngừa viêm phổi nhé!

Một số dấu hiệu nhận biết sớm tình trạng viêm phổi ở trẻ sơ sinh

Không giống viêm phổi ở trẻ lớn với những biểu hiện điển hình là sốt cao, ho nhiều, nghe lưng có thể thấy tiếng “rít”. Với trẻ sơ sinh do đường hô hấp chưa phát triển đầy đủ nên triệu chứng lâm sàng thường không rõ ràng nên dễ bị bỏ qua. Sau đây là một số triệu chứng phổ biến nhất ở trẻ sơ sinh khi viêm phổi:

- Sốt nhẹ.

- Ho đờm.

- Thở khò khè, thở nhanh (đếm nhịp thở khi trẻ nằm yên, gọi là thở nhanh khi nhịp thở >60 lần/phút ở trẻ sơ sinh)

- Khó thở, dễ thấy nhất là dấu co lõm ngực (xem hình bên dưới)

- Thường hay quấy khóc.

- Bỏ bú hoặc bú kém.

- Ngưng thở hoặc tím, nhất là trẻ sinh non.

Ba mẹ cần cần thường xuyên chú ý đến tình trạng của trẻ để phát hiện sớm các dấu hiệu ban đầu như sốt, bỏ bú, thở nhanh… và đưa ngay trẻ đến cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời tránh biến chứng nặng dẫn đến nguy cơ tử vong.

Viêm phổi là một bệnh lý nguy hiểm và cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Nếu ba mẹ phát hiện trẻ có bất kỳ dấu hiệu nào nêu trên, hãy liên hệ với bác sĩ ngay lập tức để nhận được sự giúp đỡ và điều trị chính xác nhé!